‘De hamster de baas’ is een beetje rare titel voor een blog bij een tekening van een eekhoorn. Maar toch moest ik aan een hamster denken, want een poosje terug las ik het boek ‘de hamster in je brein’, waarin een hamster voorkomt die een berg nootjes bewaakt. De schrijver legt uit hoe verschillende hersengebieden met elkaar in conflict kunnen komen op het moment dat je een doel wilt bereiken. In het geval van het boek op het gebied van afvallen.
In het boek wordt uitgelegd dat de hypothalamus een deeltje van je hersenen is dat streeft naar evenwicht, te vergelijken met een hamster die een grote berg nootjes bewaakt en zijn voorraad niet kwijt wil. Waarbij mijn slapende eekhoorntje natuurlijk een beetje matige vervanging is van een alerte hamster die een berg nootjes bewaakt. Een ander eekhoorntje zit dan ook rustig op een gepikt eikeltje te knabbelen, maar juist daarover legt de schrijver uit dat dat geen probleem is. Zolang je af en toe 1 nootje van de berg afhaalt, dus bijvoorbeeld rustig afvalt, zal de hypothalamus, de hamster of eekhoorn niet gealarmeerd raken.
Maar als je in hoog tempo af gaat vallen worden slapende eekhoorns wakker en alerte hamsters boos, en gaan ze er alles aan doen om de voorraad weer op peil te krijgen. Het kost dan heel veel inspanning van je prefrontale cortex (die betrokken is bij rationele besluiten) om je doel voor ogen te houden en niet te vervallen in oude gewoontes. Zoals bijvoorbeeld om niet teveel te eten, terwijl je lichaam schreeuwt om juist extra te eten zodat je weer voorraad opbouwt. Dan ontwikkelt die gezellige hamster zich “tot een wraakzuchtig rotbeest”.
Zolang je focust op wat je besloten hebt is dat als een directeur die de hamster in toom houdt. Met je prefrontale cortex onderdruk je de wens van de hypothalamus om voorraden aan te leggen. Dat werkt, totdat er andere zaken in je leven komen die aandacht vragen, en je focus op je eerder gestelde doelen verslapt. Dan grijpt de hamster zijn kans en wil weer volop voor zijn eigen doel gaan.
Dat is het moment dat je moet zorgen voor voldoende ondersteuning, zodat je de hamster de baas blijft. Door bijvoorbeeld hulp van vrienden in te schakelen, agenda herinneringen in je telefoon in te stellen of door het op andere manieren makkelijker te maken je doelen te halen.
Ik ben niet bezig met afvallen, maar ik herken wel een wraakzuchtige hamster in mij die alles bij het oude wil houden. Om verschillende redenen was ik een plank-challenge met een vriendin aangegaan. Elke dag (op hier en daar een welverdiende rustdag na) planken ging een poosje goed, totdat mijn focus verslapte en andere dingen prioriteit kregen. Of het hetzelfde in je hersens werkt als bij afvallen weet ik niet, maar het leek het er sterk op dat mijn hypothalamus riep dat het een prima idee was om vooral heel veel rustdagen te houden en dat sporadisch hier en daar een enkel minuutje planken echt meer dan voldoende is.
En dus was het fijn om ondersteuning te hebben. Van aanmoedigingen en vragen of ik had geplankt had van de vriendin met wie ik de challenge deed, door het planken in de plannen op een makkelijk moment in mijn agenda en door het in te bouwen na mijn sport momenten, als het mij het makkelijkst afgaat.
Of het nou om gezond genoeg eten, van de bank afkomen om te sporten, afvallen of andere goede gewoontes gaat, vaak is het een uitdaging om te zorgen dat het slapende eekhoorntje niet verandert in een wraakzuchtige hamster. En om als dat dan wel gebeurt, wat dus eigenlijk heel logisch is, voldoende hulpbronnen in te schakelen om die in toom te houden.